Bus Yolları

Bir bilgisayar sistemine ait bileşenlerin birbiriyle iletişim kurmasına izin veren yollara "bus" adı verilir. Buslar, veri transferi ve kontrol sinyalleri gibi çeşitli görevleri yerine getirir.

Bir bilgisayarın ana busları şunlardır:

1. Veri Busu (Data Bus): CPU, RAM, I/O cihazları gibi bileşenler arasında veri transferi yapar. Bu bus, bit, byte ve kelime veri boyutlarını taşıyabilir.
2. Adres Busu (Address Bus): CPU tarafından gönderilen adresleri taşır. Bu adresler, işlem yapılacak bellek ya da I/O cihazını gösterir. Adres busu, genellikle veri busundan daha az sayıda hat içerir ve her hat bir adres bitini taşır.
3. Kontrol Busu (Control Bus): Bu bus, işlemci, bellek ve I/O cihazları arasında kontrol sinyalleri taşır. Bu sinyaller, okuma-yazma (read-write), kesme (interrupt), önbellek kontrolü (cache control), saat sinyalleri (clock signals) gibi işlemler için kullanılır.

Fetch Cycle ve Execute Cycle, CPU'nun işlem yaparken kullanılan iki temel işlem döngüsüdür. İşlemci ilk olarak Fetch Cycle ile bellekten veya I/O cihazlarından işlem yapılacak veriyi ya da talimatları alır. Ardından, Execute Cycle ile bu talimatları işler ve sonucu belleğe veya I/O cihazlarına yazabilir.

Fetch Cycle:

1. CPU, bir sonraki komutun adresini belirlemek için program sayaç (PC) değerini adres busuna yazar.
2. Adres busu, veri yolunda bulunan bellek ya da I/O cihazına adresi iletilir.
3. Bellek ya da I/O cihazı, veriyi veri busuna yazar.
4. CPU, veri busundaki talimatı alır ve program sayaç (PC) değerini bir sonraki talimatın adresi ile günceller.

Execute Cycle:

1. CPU, aldığı talimatı yorumlar ve gerekli işlemleri yapmak için veri busuna erişir.
2. İşlem sonucu, bellek ya da I/O cihazına yazılır.
3. Gerekli diğer işlemler yapılır (örneğin, program sayaç değeri güncellenir).
4. İşlem sonlandırılır ve CPU bir sonraki talimatın adresini program sayaç (PC) ile belirler.